Być eko - świadome zakupy

Tak przedświątecznie postanowiłam pobudzić sumienia i napisać kilka słów o ekologicznym kupowaniu, świadomym i przemyślanym.

W Internecie pojawił się apel zachęcający „do zakupu prezentów od artystów i przedsiębiorców, którzy opierają się globalizacji i własnymi siłami, często z sercem i niezwykłym zaangażowaniem wytwarzają swoje dzieła lub sprowadzają unikatowe, niszowe produkty do swoich sklepów”. Popieram z całego serca i myślę, że większości wymyślonych przeze mnie prezentów spełnia te kryteria (nie pochwalę się pomysłami, bo większość krewnych i znajomych czyta blog, a ja lubię sprawiać niespodzianki).  

- minimalizm – bo tak naprawdę po co nam to wszystko? Skrajni minimaliści ograniczają się do posiadania 100 rzeczy i dobrze im z tym. Jest to nurt przeciwstawny konsumpcjonizmowi (kup, kup, kup) i ma sporo wspólnego z downshiftingiem (o którym pisałam). Minimalizm to stawianie na jakość, a nie na ilość.

- Fair Trade (sprawiedliwy handel) to zorganizowany ruch konsumentów, firm i organizacji pozarządowych, który ma na celu pomoc drobnym wytwórcom w krajach Trzeciego Świata. Podstawowym założeniem Fair Trade jest oferowanie lepszych warunków handlowych oraz ochrona praw drobnych producentów i pracowników z krajów Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej. Poza korzystną ceną, wytwórcy otrzymują od partnerów handlowych wsparcie merytoryczne i technologiczne, aby móc prowadzić swoją działalność w sposób bezpieczny dla ludzi i środowiska, oraz rozwijać swoją społeczność na zasadach demokratycznych. Działania te mają na celu obronę praw producentów i pracowników, a także walkę z nędzą najuboższych regionów świata. Konsumentom w krajach wysoko rozwiniętych Sprawiedliwy Handel pozwala kupować produkty, które gwarantują, że ludzie, którzy pracowali przy ich powstawaniu, byli uczciwie traktowani i wynagradzani. Trafiłam na sklep z produktami Fair Trade, niestety nie są one na każdą kieszeń… czyżby dystrybutorzy działali nie do końca fair?

- Made In China – większość produktów dostępnych na naszym rynku pochodzi z Chin, Indii, Indonezji, Bangladeszu itp. Wszystko przez tanią siłę roboczą. Co to znaczy? Niestety tani pracownik nie jest szczęśliwym pracownikiem i nie mam tu na myśli jedynie obozów pracy, ale zwyczajnych fabryk. Ludzie pracują tam w potwornych warunkach po kilkanaście godzin dziennie  za bardzo niskie wynagrodzenie ledwo starczające na przeżycie (nie będę się tu rozpisywać – przeczytajcie sobie No Logo Naomi Klein). A wielkie korporacje umywają ręce, bo to nie one są tak naprawdę producentami, dają tylko wytyczne i markę… no i oczywiście zarabiają krocie. Próbowałam kiedyś nie kupować produktów wyprodukowanych w tamtych rejonach. Na dłuższą metę jest to bardzo trudne i choć się staram, czasem jednak mi się zdarzy. Jest szansa, że coraz większa świadomość tamtych ludzi, a także bojkoty konsumenckie zmienią coś w traktowaniu tych najczęściej nieświadomych skali wyzysku ludzi. 

- drugi obieg – przedmioty potrafią mieć długi żywot, te używane mogą zostać przekazane dalej lub odsprzedane i służyć kolejnym osobom. Rzeczy używane można dostać w second-handach, pchlich targach i aukcjach internetowych. Coraz powszechniejsze stają się szafingi, czyli wymiana ciuchów, książek i innych przedmiotów między uczestnikami imprezy. Dzięki takiej formie można odświeżyć garderobę czy bibliotekę bez potrzeby kupowania nowych rzeczy. Warto szukać używanych ubranek dla dzieci, bo szybko z nich wyrastają i nie są zniszczone. Z jednej strony są tańsze, a z drugiej zdrowsze – bo już wypłukano z nich szkodliwe detergenty i barwniki.   

- wielorazowo – dużo oszczędniej – zarówno dla kieszeni, jak i środowiska jest używanie produktów wielorazowych. Najczęściej produkty jednorazowe nie podlegają recyclingowi i dodatkowo niewiele z nich jest łatwo biodegradowalnych. Dlatego do sklepu dobrze wybrać się z własnymi torbami na zakupy, używać zwykłych naczyń i sztućców… no i oczywiście pieluszek wielorazowych:)

- lokalni producenci – z jednej strony są to ludzie, którzy codziennie walczą o swój byt z wielkimi korporacjami i opierają się globalizacji, z drugiej nie ma potrzeby ponoszenia nakładów na transport. Ograniczenie transportu to zmniejszenie zużycia paliw kopalnych, a w przypadku owoców i warzyw brak potrzeby używania środków konserwujących. Dla mnie kupowanie od rodzimych producentów to element lokalnego patriotyzmu.

- etykiety – warto je czytać zwłaszcza, jeżeli chodzi o produkty spożywcze i kosmetyki. Kiedy zaczęłam to robić przeraziło mnie co producenci potrafią wpakować np. do jogurtu. Często nazwy pojawiające się na opakowaniach nic nam nie mówią. To trochę zachodu, ale warto poczytać (w Internecie jest dużo informacji) co może być dla nas szkodliwe i unikać takich produktów.

- opakowania – najlepiej kupować produkty bez opakowań, bo po co produkować śmieci. Niestety rzadko tak się da, nawet na rynku wsadzają wszystko do plastikowych torebek tak szybko, że nie zdążę wyciągnąć mojej wielorazowej płóciennej torby. Jeżeli już musimy, wybierajmy opakowania, które można powtórnie przetworzyć, a w ostateczności te łatwiej ulegające biodegradacji (papierowe). Ważnym krokiem w zmianie świadomości konsumentów było wprowadzenie płatnych toreb w super i hipermarketach.  

- gazety i książki – najbardziej ekologicznie byłoby ich nie kupować. Gazety można przecież czytać w Internecie, pojawiają się też e-booki. Tak jak w kwestii gazet i czasopism jestem gotowa zrezygnować z wydruków, tak z książek nie zrezygnuję. Najlepiej, kiedy gazety, magazyny i książki drukowane są na cienkim papierze z makulatury albo niebielonym. Denerwują mnie ciężkie tomiska w twardej oprawie z grubymi bielutkimi stronami, ciężko się takie coś czyta. Kolejnym problemem są podręczniki szkolne – na kredowym papierze ciężkim jak nie wiem co – potem się dziwimy, że dzieciakom się kręgosłupy krzywią. Rozwiązaniem może być współczytelnictwo. Pożyczajmy książki, wymieniajmy się przeczytanymi już czasopismami, a może mniej lasów będzie trzeba wyciąć.